İlya Repin, 1844'ten 1930'a kadar yaşamış olan ünlü bir Rus-Ukrayna realizm ressamıydı. Uzun ve başarılı bir kariyere sahipti ve Rus sanatına ve kültürüne dikkat çekmesiyle tanındı. Repin'in en ünlü eseri ise hiç şüphesiz ki Korkunç İvan ve Oğlu İvan ya da Korkunç İvan Oğlunu Öldürüyor olarak Türkçe'ye geçmiş olan çalışması oldu. Peki bu resmi bu kadar ünlü yapan detaylar neler? İşte Rusya'dan çıkmış en ünlü resim olarak kabul edilen bu çalışmanın detayları.

Bu meşhur çalışma ise tarihsel bir trajediyi canlandırıyor. Bu konuda birçok rivayet bulunuyor. Bunlardan ilki 1581 yılında ilk Rus Çarı IV. İvan'ın oğlunu, hamile olan gelininin yanından uygunsuz kıyafetlerle (Korkunç İvan, gelini iç çamaşırlarıyla görünce sinirlenmiş ve oğluyla bu konu üzerine ciddi bir tartışmaya girişmiş) geçmesi ardından sinirlenip oğluyla yaptığı bir aile kavgası sonrası oğlunun kafasına asasıyla vurması üzerine bu tarihsel olayın gerçekleştiği üzerine.  

Başka bir rivayete göre Korkunç İvan'ın iki oğlunun arasındaki siyasi anlaşmazlık üzerine dayanıyor. Korkunç İvan bu tartışmada asasını savurmuş ve yanlışlıkla oğlunun kafasını parçalamış, ardından ise umutsuzca kan akışını durdurmaya çalıştı, ama nafile. Yirmi yedi yaşındaki oğlu İvan, tahtın tek aklı başında varisiydi, küçük kardeşi Fyodor akıl hastasıydı. Ancak Korkunç İvan bu ani hareketi sonucunda tahtının "tek" varisinin ölümüne sebebiyet vermişti.

Bu resmedilen anda ise ölümün eşiğinde gösterilen tahtın varisi sağ eliyle, perişan halde olan Korkunç İvan'ın omzunu tutarak babasını affediyor.

Tarihçilerin hala genç adamın ölümünün ardındaki gerçek nedeni netleştirecek bir kanıtı yok, ancak tarihçilerin hemen hepsi bu ölümden Korkunç İvan'ın sorumlu olduğunu söylüyor. 1885 yılında tamamlanan Ilya Repin'in ünlü tablosunda ise bu rivayetlerden ilki yani tarihçi Nikolay Karamzin'in anlatısı esas alınmış.

Bu meşhur tabloda özellikle bir babanın dehşeti, pişmanlığı, azabı ve hayatı sona ermek üzere olan oğlunun sakin ifadesi oldukça çarpıcıdır. 1885'te tamamlanan tablo, Moskova'da Tretyakov Galerisi'nde sergileniyor.

Yaratılışı

Repin bahsi geçen tablosunu yapmaya, Rus İmparatoru II. Aleksandr'ın (1 Mart 1881) öldürülmesinden sonra karar vermiş. Repin'in 1883'te Avrupa'ya yaptığı seyahatlerde tanık olduğu boğa güreşleri de özellikle kan tasviri konusunda önemli bir kaynak olarak gösteriliyor.

Talihsizlikler, ölümler, cinayetler ve kanın belli bir çekim gücü vardır. O zamanlar, Avrupa'daki tüm sergilerde çok sayıda kanlı tablo vardı. Repin kendi yazıtında, “Bu kanlılığa bulaşmış olmalıyım çünkü eve gelir gelmez hemen Korkunç Ivan ve Oğlu Ivan'ın olay mahallini çalışmaya başladım. Ve kan tasviri sonunda büyük bir başarı elde etti.” diyor. Bu resmi yaratma sürecinin ise sanatçıya zarar verdiği bilinir. Hatta Repin; “Resmi yaptım, acı çektim, şüphelendim, daha önce yaptığım resmi düzenledim ve yeniden düzenledim, hayal kırıklığı içinde tabloyu sakladım, sonra çıkardım ve tekrar düzenledim. Bazen korkuya kapıldım… Arkadaşlarım da ilk gördüklerinde bu izlenime kapıldılar. Ama bir şey beni bu tabloyu bitirmeye itti.”

Repin resminin son halini göstermeden önce birkaç farklı versiyonunu yapmıştı. Başlangıçta Ivan asayı elinde tutuyordu, ancak son versiyonda asa yere düşmüştü. 

Sansürden vandalizme

Resim tamamlanır tamamlanmaz tartışmalara yol açtı. Rusya'dan Alexander III, resmi pek sevmedi, bu nedenle 1885'te onu kamuoyundan yasakladı - bu, Rusya'da ilk kez yapılmıştı! Ancak üç ay sonra yasak kaldırıldı ve tabloyu Repin'den satın alan Pavel Tretyakov sergilemeye başladı.

Tablo bugüne kadar iki kez vandalların hedefi oldu. İlk kez 1913'te, köklü bir ailenin oğlu ve aynı zamanda ressam olan 29 yaşındaki Abram Balashov, tuvalin Ivan ve oğlunun yüzlerini gösteren kısmını bıçaklayarak esere zarar verdi. (Yukarıda görebilirsiniz.)  Bunu yaparken de şu şekilde haykırdığı iddia ediliyor: "Bu kadar ölüm yeter, bu kadar kan yeter!" Olayı öğrendikten sonra, Tretyakov'un galeri küratörü Georgy Khruslov'un ise bir trenin altına atlayarak kendi canına kıydığı bilinir. (Kuratör bu kült tabloyu güvende tutamadığı için o kadar üzülmüş ki bu yüzden canına kıydığı düşünülür.)

O sırada 68 yaşında olan Repin ise resmi kurtarabileceği konusunda pek emin değildi ancak sonunda onu restore etmeyi başardı. Balashov suçundan dolayı hapse gönderilmedi, bunun yerine akıl hastası ilan edildi ve akıl hastanesine yatırıldı. Ancak çok geçmeden nüfuzlu babasının isteği üzerine serbest bırakıldı.

İkinci vandalizm eylemi ise 105 yıl sonra, 25 Mayıs 2018'de gerçekleşti. Bir adam, galeri kapanmadan beş dakika önce resmin sergilendiği Tretyakov salonuna koştu ve resmi metal bir direkle parçaladı. Sanat eserini kaplayan cam paramparça olmuş, tuval ve çerçeveye zarar görmüş. Bu sefer Korkunç Ivan bir zarar görmese de Korkunç İvan'ın Oğlunun bedeni zarar gördü.

Saldırıyı yapan otuz yedi yaşındaki adamın aklı başında olduğu söylendi. 30 Nisan 2019'da 2, 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Verdiği hasarın 30 milyon ruble (469.200 $) olduğu tahmin ediliyor ve tablo şu anda restore ediliyor.

Bu arada sitemizdeki Korkunç İvan ve Oğlu İvan konulu ürünlere göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.

Kaynak: RBTH.com, ilyarepin.net, art-in-space