Ukiyo-e 1600’lerde Japonya’da “Yüzen Dünya Resimleri” olarak adlandırılan bir resim sanatıydı bu sanat yine aynı dönemde Japonya’nın dış ülkelerle ticaret yapmasına izin verilmesinden Avrupa’ya yayıldı. Neredeyse 300 yıl boyunca Avrupa’da Japonizm olarak adlandırılan sanat akımının önünü açtı ve zamanının en büyük sanatçılarını dahi etkiledi.
Ukiyo-E Nedir?
Ukiyo-E Japonya’nın Edo Döneminde yayılmaya başlamış olan tahta üzerine çizim sanatıdır. Bu çizimlerin belirli bir anlamı yoktur fakat Japonya’da gündelik hayatı bizlere çok güzel bir şekilde anlatmakta. Ukiyo-e’nin anlamı kesin olarak bilinmemekte ancak kimilerine göre “yüzen dünya” kimilerine göre ise "fani dünya” resimleri olarak adlandırılmakta.
Japonya’da Edo Dönemi Nedir?
Günümüzde ki ismi Tokyo olan Edo bölgesi 1600’lerde o kadar yoğun kullanılan önemli bir kent haline gelmişti ki neredeyse dönemin gayriresmi başkenti olarak kabul edildi. Bu sebeple ülkenin siyasi merkezine dönüştü. Geçimini balıkçılıkla sağlayan bu denli küçük bir kasaba olan Edo’nun neredeyse 1 yüzyıl sonrasında dünyanın en büyük kentlerinden biri haline gelmesini sağlayan bu değişim sayesinde Ukiyo-e sanatı ortaya çıkmış oldu.
Edo Döneminde Kano Resim Okulunun Önemi
Japonya iç savaşının sonlarında Japonya’yı birleştiren Tokugawa o dönemin imparatoru tarafından şogun olarak görevlendirilir. Bu görevinde kazanmış olduğu toprakları askerlerine bölüştürür. Kendisine de Edo da Tokugawa Şogunluğunu yani özel yönetimini kurdu. Edo’nun başında geçirdiği süreçte bir çok sanatsal gelişme yaşandı. Bu gelişmelerden birisi de o zamana dek sanatın özel anlamlar ve kişiler için süslü ürünler olarak yapılmasıydı ancak edo da işler değişti ve günlük toplum yaşantısı basit milli değerler gibi ürünlerin sanat içerisinde yer alması sağlandı.
İşte bu dönemde ortaya çıkan sanat faaliyetlerinin temelinde kano okulu ve bu okulun öğrencileri yatmaktadır. Önemli sanatçılara ve eserlere ev sahipliği yapmış bu okul Hokusai gibi sanatçıların evi haline gelmiştir ancak bu iç savaş esnasında zarar görmüştür.
Ukiyo-E Sanatçıları
Katsushika Hokusai, Fuji dağının tam 46 farklı dönemdeki halini resmeden ve Kanagawa Oki Nami Ura adlı sanat eserinin sahibi kendisi rastgele çizimler anlamına gelen manga kültürünün kurucusudur. Kendi öğrencilerinin daha kolay öğrenip onu rahat anlayabilmesi için ortaya çıkarmış olduğu bu çizimler günümüzün en popüler kültürlerinden biri olarak yaşamaya devam etmektedir.
Diğer sanatçımız ise Utagawa Hiroshige o Hokusai’ye nazaran daha romantik bir sanatçı olmakla beraber bu sanatını Japonya içinde tutmayıp dış ülkelere de ulaşmasını sağlamıştır.
Ukiyo-E Sanat Eserleri
Kanagawa Oki Nami Ura
Kanagawa Açıklarında Gerçekleşmekte olan bir büyük dalgayı resmetmiş olan Hokusai’nin bu eseri fırça darbeleri ve sadeliğiyle insanları büyülemekte üstelik batı da büyük ressamların çoğunu etkisi altına almayı başarmıştır.
İlgili İçerik: Kanagawa Oki Nami Ura (Büyük Dalga): Hokusai'nin başyapıtı bize ne anlatıyor?
Hatsuyuki no giyu
Ukiyo-e sanat akımında tema olarak doğadan seçilen narin hayvanlar yaygın olarak kullanılır. Eserde de ana kahraman olarak orta parçada bir kedi ön plana çıkar. Aynı zamanda eserde yer alan kadınların kıyafetleri kültürel arka planı yansıtır.
Shibai Ukie
Bu eserde ise net hatlar ve kullanılmış olan perspektif ilk olarak dikkatimizi çekmekte günlük hayatı ön plana çıkaran ukiyo-e sadece doğa figürlerini değil bu eserde görmüş olduğumuz gibi Japonya da sıradan olan pazar yerleri ve sumo güreşleri gibi etkinlikleri de resmedildiği bir sanat akımıdır
A Woodcut Entitled Kushi
Burada olduğu gibi arka planda yer alan çiçek figürlerine ve Bijin Tachi denilen güzel kadınlara Ukiyo-e tarzı eserlerde yaygın olarak rastlanılır. Kushi’nin bu eseri ise güzel kadınların doğa unsurları ve kültürel unsurlarla birlikte tasvir edilişine etkili bir örnek oluşturur.
Batı da Ukiyo e Nasıl Karşılanmıştır?
Batı sanatının Ukiyo-e ile tanışması 19. yüzyılda gerçekleşmiştir. Bu etkilenmede 1865 yılında Fransız ressam Blackmon tarafından Japonya’dan sipariş edilen bir çömleğin ambalajıyla birlikte diğer ithal edilen sanat eserleri tesirli olmuştur.
Böylece Japon sanatı Batılı ressamların ilgisini çekmiştir ve sanatçılar Ukiyo-e tarzını keşfetmiştir. Japonya’da çokça üretilen Ukiyo-e baskıları Avrupa’da Japonlar için dudak uçuklatan fiyatlara satılmıştır.
20. yüzyıla kadar Japonizm olarak tanımlanan Ukiyo-e sanatı, özellikle Empresyonizm, Art Nouveau ve Modernizm akımlarını etkisi alanına almıştır.
Empresyonist ressam Edouard Manet’in Emile Zola’nın Portresi adlı eseri, Japon baskılarına ithafta bulunarak Ukiyo-e sanatından etkilenen ilk Avrupa tablolarından biri olmuştur.
Ukiyo-e sanatı Van Gogh’u da derinden etkilemiş, en önemli esin kaynaklarından biri haline gelmiştir. Onun 500 parçadan fazla olan Ukiyo-e koleksiyonu bu etkilenmenin güçlü bir örneğidir. Ayrıca Pere Tanguy’un Portresi adlı eserinin arka planında Hiroshige’nin tanınan eserlerinden bazılarını taklit etmiştir.
İlgili İçerik: Japonizm Akımının Önderi Hokusai'nin Hikayesi
